تعویض مفصل های لگن و ران باید در چه سنی انجام شود
نویسنده: دکتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی”
بسیاری از مردم و حتی پزشکان فکر میکنند عمل جراحی تعویض مفصل ران فقط باید در سنین بالا انجام شود. این تفکر چه پایه ای دارد و تا چه حد درست است. جراحی تعویض مفصل لگن و ران را در چه سنینی میتوان انجام داد.
تعویض مفصل ران یکی از موفقیت آمیزترین اعمال جراحی در انسان است. این درمان میتواند بیمار را از درد جانکاهی که مدت ها وی را از داشتن یک زندگی مولد و شاد بازداشته است برهاند.
عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران از حدود ۷۰ سال قبل معمول شده و بتدریج گسترش یافته و پیشرفت کرد.
در ابتدا مفاصل مصنوعی لگن که استفاده میشد عمر مفید زیادی نداشته و بعد از چند سال نیاز به تعویض داشتند ولی بتدریج و در طول دهه های گذشته پیشرفت های تکنیکی زیادی هم در زمینه طراحی و ساخت مفاصل مصنوعی و هم تکنیک های جراحی بوجود آمد.
بتدریج عوارض اعمال جراحی تعویض مفصل لگن کمتر شده و عمر مفاصل مصنوعی افزایش پیدا کرد و این روند همچنان به طرف بهتر شدن ادامه دارد.
چرا قبلا تعویض مفصل لگن و ران را فقط در افراد مسن انجام میدادند
- شدت ساییدگی و تخریب مفصل در افراد مسن به مراتب بیشتر بود و آنها نیاز بیشتری به جراحی داشتند
- سطح فعالیت های بدنی افراد مسن کم بود و در نتیجه بعد از جراحی فشار کمتری به مفصل مصنوعی وارد کرده و در نتیجه احتمال آسیب به مفصل مصنوعی کمتر میشد
- اعداد سالهای باقیمانده از عمر یک فرد مسن زیاد نیست و در نتیجه بسیاری از افراد قبل از اینکه مفصل مصنوعی آنها دچار مشکل شود از دنیا میرفتند
به همین خاطر پزشکان جراح ارتوپد معمولا به کسانی که در سنین جوانی و حتی میانسالی دچار ساییدگی مفصل ران میشدند توصیه میکردند تا درد ناشی از ساییدگی را تحمل کرده و از دارو استفاده کنند تا وقتی سن آنها بالاتر رفت عمل جراحی تعویض مفصل لگن را انجام دهند. در این فلسفه و طرز فکر امروزه تا حدود زیادی تجدید نظر شده است.
همانطور که گفته شد با پیشرفت های تکنیکی زیادی که در زمینه طراحی و ساخت مفاصل مصنوعی لگن و در تکنیک های جراحی بوجود آمده بتدریج عوارض اعمال جراحی کمتر شده و عمر مفاصل مصنوعی افزایش پیدا کرده است و امروزه اعمال جراحی تعویض مفصل لگن و ران را حتی در جوان های ۱۸-۱۶ ساله هم انجام میدهند.
تاخیر در انجام جراحی تعویض مفصل ران چه مشکلاتی را به همراه دارد
وقتی مفصل ران دچار ساییدگی و تخریب شده و درد مفصل موجب شد تا بیمار نتواند زندگی فعال و شادابی داشته باشد میتوان عمل جراحی تعویض مفصل ران را انجام داد.
منتظر ماندن برای اینکه عمل جراحی در سنین بالاتری انجام شود میتواند مشکلاتی را برای بیمار بوجود آورد.
ساییدگی و آرتروز بیماری پیشرونده ای است. متوقف نمیشود و بتدریج موجب میشود تا استخوان های بیمار بیشتر خراب شده و از بین بروند.
هر چه استخوان های بیشتری در ناحیه مفصل ران از بین میروند انجام عمل جراحی تعویض مفصل مشکل تر شده و احتمال موفقیت جراحی هم کمتر میشود.
برای اتصال مفصل مصنوعی به لگن باید استخوان به اندازه کافی در حفره استابولوم و بالای استخوان ران وجود داشته باشد و وقتی به علت طولانی شدن بیماری این استخوان ها از بین میروند مشکلات بیشتر میشود
تاخیر در عمل جراحی موجب بالاتر رفتن سن بیمار میشود و در سنین بالاتر تحمل بدن برای یک عمل جراحی سنگین کمتر میشود. بیماری های داخلی بیشتر میشوند و احتمال برور عوارض در سنین بالاتر بیشتر میشود
پس چه باید کرد
اکثر کسانی که تصمیم به عقب انداختن جراحی تعویض مفصل لگن و ران میکنند نگرانی از عمر مفصل مصنوعی دارند. در مورد عمر مفصل مصنوعی به مقاله ای که بطور مفصل در همین مورد بحث میکند مراجعه کنید.
خوشبختانه امروزه مفاصل مصنوعی بهتری در دسترس هست که عمر بهتری دارند. البته این مفاصل مصنوعی باید به توسط جراح متبحری بکاربرده شود.
بهترین اتومبیل مسابقه ای در دست یک راننده نه چندان ماهر تنها یک آلت قتاله است و هنرش این میشود که هم خود و هم سرنشین خود را زودتر از بین میبرد.
شاید بتوان گفت تاخیر در تصمیم گیری برای انجام جراحی تعویض مفصل ناشی از تفاوت در دیدگاه ها است. در اینجا با دو فلسفه مواجه میشویم.
یکی که میگوید چون مفصل مصنوعی لگن عمر محدودی دارد صبر کنیم و درد را تحمل کنیم تا در سنین بالاتری که باقیمانده عمر کمتری در انتظار ما است جراحی را انجام دهیم.
تفکر دیگر که میگوید سال های فعلی سال های مفید و قابل استفاده عمر است و باید از آن نهایت استفاده را کرد و شاید مناسب نباشد تا با تاخیر در جراحی سال های فعال حال را با سال های پیری معاوضه کنیم.
- ۹۷/۱۲/۱۸