با شکستگی هیپ چکار کنیم آنرا جراحی بکنیم یا نکنیم

 

نویسنده دکتر مهرداد منصوری “جراح لگن و مفصل ران”

شکستگی های مفصل ران که به آنها شکستگی هیپ Hip Fracture هم میگویند شایعترین نوع شکستگی های لگن است. در مورد شکستگی های مفصل ران و خصوصیات آن مقاله مفصلی دیگری نوشته ام که میتوانید به آن مراجعه کنید.

در اینجا راجع به این موضوع بسیار مهم بحث میکنیم که آیا شکستگی های مفصل ران نیاز به عمل جراحی دارند یا بهتر است تا حد امکان آنها را جراحی نکنیم تا خطر کمتری برای بیمار ایجاد شود.

 

جراحی شکستگی هیپ

شکستگی های مفصل ران که از این پس در این مقاله به آن شکستگی هیپ میگوئیم انواع مختلفی دارند ولی در بسیاری از موارد درمان درست آنها نیاز به انجام عمل جراحی دارد. شایعترین شکستگی هیپ شکستگی های گردن استخوان ران و شکستگی های اینترتروکانتریک هستند.

شکستگی های گردن استخوان ران در غالب قریب به اتفاق موارد نیاز به عمل جراحی دارند و بدون آن خوب نمیشوند. ولی نوع دیگر شکستگی هیپ شکستگی های اینترتروکانتریک است که معمولا در افراد مسن ایجاد میشود. این نوع از شکستگی هیپ ممکن است با استراحت جوش بخورد.

 

تصمیم گیری سخت

حالا خود را در جای کسی قرار دهید که مادر یا پدرش دچار این شکستگی شده و دکتر به او میگوید بیمار او نیاز به جراحی لگن دارد. اسم جراحی لگن که میاید خیلی ها قالب تهی میکنند. میترسند. واقعا هم گاهی اوقات بخصوص اگر بیمار خیلی مسن یا ضعیف باشد یا از قبل بیماری خاصی داشته باشد تصمیم به عمل جراحی مشکل است.

این ترس بیشتر از این نکته منشا میگیرد که خود عمل جراحی ممکن است برای بیمار مشکلاتی را ایجاد کند. اینجا است که فرد تصمیم گیرنده از خودش میپرسد چه باید بکند. آیا باید بیمارش را به دست جراح بسپارد و یا او را به خانه ببرد تا شکستگی کم کم خودش جوش بخورد.

شکستگی هیپ غالبا در افراد مسن ایجاد میشود و این افراد در بسیاری از مواقع بیماری های زمینه ای دارند که ریسک جراحی و بیهوشی را زیاد میکند. بنابراین بعضی از پزشکان بجز جراحی لگن انتخاب دیگری را پیش روی بیمار و همراهان او قرار میدهند و آن عدم جراحی و استراحت کردن است.

میگویند ریسک جراحی بالا است و شکستگی بیمار ممکن است با استراحت هم خوب شود. این جا است که بیماار یا همراه او بر سر یک دو راهی قرار میگیرد. جراحی کردن یا نکردن.

 

تصمیم به جراحی نکردن شکستگی هیپ

حقیقت امر این است که در مورد شکستگی هیپ چه تصمیم به جراحی بگیرید و چه جراحی نکنید هر دو این تصمیم ها ریسک ها و مشکلات خودش را به همراه دارد. تصمیم اول این است که فکر کنیم جراحی نکردن بیمار به نفع او است.

او را به منزل میبریم. مدتی در تخت استراحت میکند و شکستگی بالاخره جوش میخورد. اگر از دکتر هم بپرسیم تائید میکند که بسیاری از موارد شکستگی هیپ میتوانند با استراحت جوش بخورند.

در نظر اول این تصمیم خوبی است. بیمار بدون تحمل خطرات بالقوه عمل جراحی و بیهوشی تنها با مدتی استراحت خوب میشود. البته این همه واقعیت نیست. لازمه این رویکرد استراحت بیمار تا زمان جوش خوردن شکستگی هیپ است. در زیر اشکالات این تصمیم را برایتان روشن میکنم.

تحمل درد شکستگی هیپ

اولین مشکل تصمیم به جراحی نکردن بیمار مبتلا به شکستگی هیپ این است که لازمه این تصمیم استراحت طولانی مدت او تا زمانی است که شکستگی جوش بخورد. جوش خوردن شکستگی هیپ البته اگر شرایط آن مهیا باشد و صورت پذیرد به حدود سه چهار ماه زمان نیاز دارد.

در این زمان بیمار باید در تخت استراحت کند. در هفته های اول بیمار درد شدیدی را در محل شکستگی هیپ احساس میکند. البته میتوانیم برای کاهش این درد از داروهای مسکن استفاده کنیم ولی مسکن نمیتواند همه درد را از بین ببرد و بیمار باید درد باقیمانده را تحمل کند.

همین درد میتواند فشار خون بیمار را بالا برده و در صورت وجود بیماری قلبی فشار زیادی را به قلب او وارد کند و این اصلا خوب نیست.

 

بروز زخم بستر

مشکل دیگر استراحت کردن طولانی در تخت این است که بیمار در این مدت به علت درد نمیتواند بدن خود را به اندازه کافی در تخت حرکت داده و جابجا کند و این وضعیت احتمال بروز زخم بستر را افزایش میدهد. به تدریج پشت باسن بیمار قرمز میشود و بعد از مدتی تاول زده و زخم میشود. این زخم میتواند پیشرفت کند و مشکلات جدی را برای بیمار بوجود آورد.

 

ایجاد مشکلات ریوی

استراحت طولانی مدت در تخت برای یک بیمار مبتلا به شکستگی هیپ تهویه ریه او را کم میکند. با هر نفسی که بیمار میکشد هوای کمتری وارد ریه او میشود. این وضعیت موجب افزایش احتمال بروز عفونت های ریوی میشود.

 

مشکلات گوارشی و ادراری

بیمار مبتلا به شکستگی هیپ باید مدت زیادی در تخت دراز بکشد و حرکت دادن او هم با درد زیادی همراه است. این موجب میشود مراقبت های بهداشتی از او سخت تر شود. کسی که مدت زیادی کم تحرک است یبوست میگیرد.

از طرف دیگر ناراحتی بیمار از اینکه دیگران باید برای اجابت مزاج به او کمک کنند موجب میشود بصورت اختیاری و عمدی دفعات آن را کم کند. این موجب افزایش یبوست و مشکلات گوارشی متعاقب آن میشود. از طرف دیگر دراز کشیدن به مدت طولانی موجب افزایش احتمال عفونت های اداری میگردد.

 

بد جوش خوردن شکستگی هیپ

حتی اگر شکستگی با چند ماه استراحت جوش بخورد در غالب اوقات بد جوش میخورد. بد جوش خوردن شکستگی هیپ به معنای کوتاه شدن پا است. از طرف دیگر بیمار باید چند ماه در تخت استراحت کند و راه نرود و این موجب ضعیف شدن عضلات لگن و ران میشود.

عضلات باید کار کنند تا قوی و سالم بمانند و با مدتی کار نکردن ضعیف میشوند. این ضعیف شدن در افراد مسن بسیار سریعتر از جوان تر ها ایجاد میشود و عضلات یک فرد مسن ممکن است بعد از چند ماه استراحت آنقدر ضعیف شوند که دیگر توان راه رفتن را نداشته باشند.

استخوان ها هم برای قوی ماندن نیاز به راه رفتن دارند. وقتی مدتی راه نرویم استخوان های ما ضعیف و پوک میشوند. حالا فکر کنید شکستگی هیپ بعد از چند ماه جوش بخورد. پای بیمار کوتاه شده و عضلات او ضعیف و استخوان های او پوک شده اند. راه رفتن انسان با چنین پایی بسیار مشکل است. آن هم برای یک فرد مسن.

 

تصمیم به جراحی شکستگی هیپ

میبینیم که جراحی نکردن یک شکستگی هیپ میتواند مشکلات زیادی را برای فرد ایجاد کند. ولی اگر تصمیم به جراحی بگیریم آیا همه این مشکلات حل میشود. آیا خود جراحی نمیتواند مشکلات بیشتری را برای بیمار ایجاد کند.

پاسخ مثبت است. تصمیم به جراحی هم مشکلاتی را در خود دارد. خود شکستگی هیپ فشار زیادی را به کل بدن وارد میکند. در نظر بگیرید که یک فرد مسن که خود از بیماری های زیادی رنج میبرد و بدن ضعیفی دارد دچار شکستگی شده است.

کل متابولیسم بدن او به هم میریزد. حالا باید فشار عمل جراحی و بیهوشی را هم تحمل کند. قبول این برای بیمار و همراهان او مشکل است. البته میتوان این فشار ها را تا حدودی کم کرد ولی این مستلزم داشتن یک تیم خوب بیهوشی و جراحی است و گاهی اوقات کار آسانی نیست.

 بطور مثال بیمار قبل از جراحی باید از لحاظ فشار خون و قند خون و مشکلات قبلی کنترل شده و این بسیار مهم است. متخصص بیهوشی در حین جراحی هم باید بیمار را به دقت تحت نظر داشته باشد و قلب و ریه  مایعات بدن او را کنترل کند. همچنین جراح باید در حین عمل جراحی شکستگی سعی کند کمترین آسیب را به نسوج و استخوان ها وارد کند.

بسیاری از بیماران سوال میکنند که آیا میتوان برای کاهش ریسک جراحی بجای بیهوشی عمومی از بیحسی استفاده کرد. البته بیحس کرن بیمار ممکن است خطرات کمتری داشته باشد ولی بی خطر نیست. تصمیم گیری برای اینکه کم خطرترین راه برای جراحی بیهوشی یا بیحسی است با جراح نیست. این تصمیم به توسط متخصص بیهوشی گرفته میشود و او قطعا کم خطرترین راه را برای بیمار انتخاب میکند.

مشکل دیگری که ممکن است همراه با جراحی شکستگی هیپ ایجاد شود احتمال بروز عوارض جراحی مانند عفونت محل جراحی یا جابجا شدن پیچ و پلاک های بکار رفته در جراحی یا جوش نخوردن شکستگی است. البته این ریسک ها در همه جراحی ها وجود دارد.

با تمام این احوال جراحی میتواند موجب شود درد بیمار بعد از چند روز از بین برود و شکستگی هیپ زودتر و بهتر جوش بخورد. بیمار میتوان زودتر راه برود و احتمال بروز مشکلاتی که به علت استراحت طولانی مدت بوجود میایند کم میشود.

در فیلم زیر در مورد جراحی کردن شکستگی هیپ توضیحاتی ارائه شده است.

 

 

جمع بندی

با در نظر گرفتن تمامی نکاتی که ذکر شد و مشکلات و مزایای هر کدام از انتخاب ها روال کلی در همه دنیا این است که بیمار مبتلا به شکستگی هیپ باید در اولین فرصت یعنی حداکثر در چند روز اول بعد از شکستگی تحت عمل جراحی قرار بگیرد.

با این حال هم بیمار و هم همراهان او باید متوجه این واقعیت باشند که وقتی شکستگی هیپ ایجاد شد بیمار چه جراحی بکند و چه جراحی نشود در معرض یک سلسله خطرات قرار گرفته است و این خطرات و مشکلاتی است که خود شکستگی ایجاد کرده است.

در کل این بیماران در صورتیکه جراحی شوند خطر بروز عوارض کمتری دارند و نتیجه بهتری میگیرند و غالب بیماران مبتلا به شکستگی هیپ باید تحت عمل جراحی قرار گیرند مگر در بیمارانی که به علت وجود بیماری های زمینه های بسیار وخیم و خطرناک ریسک جراحی بسیار بالایی دارند.

تصمیم درست برای بیمار مبتلا به شکستگی هیپ میتواند با ایجاد خطر و عارضه کمتر منافع بیشتری را نصیب بیمار کند.